انسان به مثابه نیروگاه روشنی

دنیا طعم غنی سازی هسته‌ای را با همه وجود درک می‌کند. از نیروگاهش برق می‌سازد و خانه‌ها را روشنی می‌دهد. در حوزه پزشکی ثمراتش را با ارتقای سلامت و علاج بیماری‌ها می‌بیند. در هر حوزه‌ای که آن را آزمون کرده، به نمره قبولی رسیده است و به آن احترام می‌گذارد. اما اگر با همین نگاه به انسان و رفتار هایش نگاه شود، اتفاقاتی بزرگ خواهد افتاد که اتفاقات جهان طبیعت را هم ضریبی احترام برانگیز خواهد داد. هر چه در حوزه‌های علمی روی می‌دهد، رهین حضور انسان است.

حالا اگر این انسان خود غنی شود معلوم است چه مبارک رویداد‌هایی شکل خواهد گرفت. اگر ما بتوانیم خود را بسازیم، جهان به نیکویی ساخته خواهد شد. نیکو سخنی است از امام جواد (ع) در این باره که می‌فرمایند: التَّواضُعُ زینَةُ الْحَسَبِ، وَالْفَصاحَةُ زینَةُ الْکَلامِ، وَ الْعَدْلُ زینَةُ الاْیمانِ، وَالسَّکینَةُ زینَةُ الْعِبادَةِ، وَالْحِفْظُ زینُةُ الرِّوایَةِ؛ فرمود: تواضع و فروتنى زینت بخش حسب و شرف، فصاحت زینت بخش کلام، عدالت زینت بخش ایمان و اعتقادات، وقار و ادب زینت بخش اعمال و عبادات؛ و دقت در ضبط و حفظ آن، زینت بخش نقل روایت و سخن است.  فراز به فراز این سخن ما را به فرازی بلند در زندگی می‌رساند.

کم نیستند انسان‌هایی که از کوچه غفلت به قله غرور می‌رسند. شناسنامه خود را می‌گشایند و انتساب به فلانی را نردبانی می‌دانند که باید از آن بالا رفت و از آن اوج به دیگران نگریست. می‌پندارند شرافت نسب، بادی است که باید غبغبشان را فربه کند حال آنکه رفتاری چنین هم آن‌ها را از بلندی می‌اندازد و استخوانشان را می‌شکند و هم آن نسبت را در شرافت دچار چالش می‌کند.

آنچه غنی کننده حسب و نسب است، تواضع است. فروتنی است که انسان را به سرفرازی می‌رساند و از فرد برندی برای سلسله نسبش می‌سازد. به این مهم باید التفات داشت و در گام دیگر، نیکوسخنی در پیش گرفت. فصاحتی که زینت کلام است فراتر از نوع بیان و استخدام واژه ها، طهارت کلمات و جان یافتگی شأن در معرفت است. نیکو سخن گفتن زمانی ارزش افزوده می‌یابد که سخنِ نیکو هم از زبان برخیزد. بعد این دو، به ضرورت عدالت می‌رسیم در این حدیث که جانمایه تعالی انسان و پیشرفت جامعه است.

ایمان بی عدالت، می‌شود سنگ راه. مانعی که پای سالک را می‌شکند. به داد و دهش است که ایمان آدمی پر پرواز می‌شود برای فتح آسمان ها. وقار و آرامش نیز لباسی است که باید بر عبادات پوشید. عرصه عبادت میدان سلوک است که به آدابش باید مؤدب شد تا به روح آن رسید. بی ادب از لطف رب محروم می‌ماند حتی اگر بپندارد که در عبادت است. ختم کلام امام، نقطه آغازی است که باید بدان التزام داشت؛ امانت داری در شنیده‌ها و در بیان آنچه باید بر زبان بیاید. به این پنجگاه اگر خود را غنی سازی کنیم هرکداممان به نیروگاهی برای تغذیه روشنی جامعه تبدیل خواهیم شد.